|
|
|
äæëåú ìôøèéåú áîùôè äòáøé
åáîùôè äîãéðä
äéæ÷ øàÄééä åöðòú äôøè
àìéäå ìéôùéõ*
ôøùú áì÷, úùñ"à, âéìéåï îñ' 33
òåøëéí: àáéòã äëäï, îéëàì åéâåãä
òøéëä ìùåðéú: éçéàì ÷àøä
îä èåáå àåäìéê éò÷á
"åéùà áìòí àú òéðéå, åéøà àú éùøàì ùÑÊëï ìùáèéå... åéùà îùìå åéàîø... îä èáå àäìéê éò÷á, îùëðåúéê éùøàì" (áîãáø ëã, ä).
äî÷øà àéðå îáàø ìðå îä èòí "èåáå" àåäìéäí ùì éùøàì áòéðé áìòí. àú ùäçñéø äî÷øà, îîìàéí îãøùé çæ"ì åôøùðé äî÷øà: "îä èáå - òì ùøàä ôúçéäí, ùàéðï îëååðéí æä îåì æä"1. ùáçí ùì éùøàì áòéðé áì÷ îúáèà àôåà áùîéøúí òì äæëåú ìôøèéåú.
ëéãåò, òé÷øåï æä îöà áéèåé áëîä åëîä çå÷éí. ëê, ìãåâîä, ÷åáò ñòéó 7(à) ìçå÷ éñåã: ëáåã äàãí åçéøåúå: "ëì àãí æëàé ìôøèéåú åìöðòú çééå". åîåñéó òìéå ñòéó 1 ìçå÷ äâðú äôøèéåú, äúùî"à - 1981, ä÷åáò ìàîåø: "ìà éôâò àãí áôøèéåú ùì æåìúå ììà äñëîúå".
îäå úçåí îøçá ôøèéåúå ùì àãí? îäå äàéæåï äøàåé áéï òé÷øåï æä ìáéï ò÷øåðåú éñåã àçøéí? ëôé ùð÷áò ôòîéí øáåú, æëåéåú äéñåã àéðï æëåéåú îåçìèåú, åëì àçú îäï öøéëä ìäéáçï ìàåøï ùì äæëåéåú äàçøåú. ëê, ìãåâîä, ð÷áò áôñ"ã ãééï ð' åéì÷2 ëé çåôù äáéèåé àéðå òøê îåçìè, åæëåúå ùì àéù öéáåø ìôøèéåú âåáøú òìéå ìòúéí. ìëï, àéï ìòøåê äôâðä áñîåê îîù ìáéúå ùì àéù öéáåø àìà ø÷ áøéçå÷ î÷åí. áôñ÷ ãéï æä, äñúîê äùåôè ù' ìåéï (ëúåàøå àæ) òì òîãú äîùôè äàîøé÷àé, åìôéä äàéæåï ùáéï äæëåú ìôøèéåú åìçééí ùìååéí ìáéï çåôù ääôâðä äåà àéæåï àðëé: àéï îãåáø áæëåéåú ùååú îòîã àìà áæëåú àçú - æëåú äôøèéåú, äâåáøú òì øòåúä - çéøåú ääôâðä, åæàú àó ëùääôâðä äéà ù÷èä. äååé àåîø: òÆ÷øåï äùîéøä òì äôøèéåú äåà ò÷øåï-òì ãåîéððèé áéçñ ìò÷øåðåú åòøëé îùôè àçøéí.
äéæ÷ øàééä
áîùôè äòáøé éù ñåâéåú øáåú ùáäï áà ìéãé áéèåé îòîãä äçùåá ùì äæëåú ìôøèéåú, äï áîéùåø ùì "ñåø îøò åòùä èåá" - äçåáä ìîðåò îìëúçéìä ôâéòä áæëåú äôøèéåú - äï áîéùåø äòðéùä ùìàçø îòùä. ëê, ìãåâîä, ðàîø áîùðä:
ìà éôúç ìçöø äùåúôéï ôúç ëðâã ôúç åçìåï ëðâã çìåï. äéä [ôúçå àå çìåðå] ÷èï - ìà éòùðå âãåì; àçã - ìà éòùðå ùðééí (îñëú ááà áúøà, ôø÷ â, îùðäæ)
äúìîåã ùåàì:
îðäðé îéìé [=äéëï î÷åøí ùì ãáøéí àìä]? àîø øáé éåçðï, ãàîø ÷øà [=äôñå÷]: 'åéùà áìòí àú òéðéå åéøà àú éùøàì ùëï ìùáèéå'. îä øàä? øàä ùàéï ôúçé àåäìéäï îëååðéï æä ìæä. àîø: øàåééí äììå ùúùøä òìéäí ùëéðä (ááà áúøà ñ ò"à).
åäñáéø äøùá"í3 áôéøåùå ìúìîåã ùàéñåø ôúéçú ôúç çãù äôåðä ìçöøå ùì çáøå (àå àôéìå ìçöø äîùåúôú ìùðéäí) áà ìîðåò "äéæ÷ øàééä", ëìåîø ôâéòä áöðòú äôøè ùì äæåìú. îï äîùðä òåìä ùäôâéòä áôøèéåú äðâøîú ëúåöàä îôúéçú çìåï ìçöø äîùåúôú àéðä ðæ÷ îåçìè àìà ø÷ ðæ÷ éçñé. æå äñéáä ùàéï ãøéùä ìñúåí çìåï ÷ééí, àó àí äéä âãåì, àìà ðàñø ø÷ ìôúåç çìåï àå ìäâãéìå. àí äçìåï äéä ÷ééí òåã ìôðé ùäâéòå ùëðéí ìî÷åí, àéï äùëðéí éëåìéí ìäëøéç àú áòì äçìåï ìùðåú àú îöáå ìøòä, àìà òìéäí ìäéùîø îôðé äôâéòä áôøèéåúí, åëôé ùîñëí äøîá"í àú ääìëä:
îé ùäéä ìå çìåï áëåúìå, åáà çáøå åòùä çöø áöãå, àéðå éëåì ìåîø ìáòì äçìåï: ñúåí çìåï æä, ëãé ùìà úáéè áé, ùäøé äçæé÷ [áòì äçìåï] áäéæ÷ æä (øîá"í, äìëåú ùëðéí, ôø÷ æ, äìëä à).
ðùàìú äùàìä, îä ãéðå ùì àãí ùôúç çìåï ùìà ëãéï, áðéâåã ìäåøàåú äçå÷, àê ùëðéå ìà îéçå áéãå: äàí äòáøééï ÷åðä âí äåà "çæ÷ä" áçìåï åùëðéå îðåòéí îìäòìåú èòðåú ðâãå âí áòúéã?
áùàìä æå ðçì÷å çëîé äîùôè äòáøé. äã ìùúé äùéèåú äòé÷øéåú áãéï æä îöàðå áäâäåúéå ùì äøî"à, ø' îùä àéñøìéù4 (ôåìéï, äîàä äè"æ) ì"ùåìçï òøåê". ìôé âéùä àçú, ä"äúééùðåú" å"úåøú ääùú÷" àéðï çìåú áî÷øéí ùì ôâéòä áôøèéåú ùìà ëãéï, åìëï áëì ùìá - àôéìå ìàçø ëîä ùðéí - éåëì äðéæå÷ ìúáåò àú äñøú äîôâò. ìôé âéùä ùðééä, éù ìäáçéï áùéòåø äôâéòä áôøèéåú: ëàùø îãåáø áôâéòä øáúé, çîåøä áäé÷ôä, ëâåï ôúéçú "ôúç"5 - ìà çìéí ãéðé ääúééùðåú åãéðé ääùú÷. ìà ëï ëùäé÷ó äðæ÷ ÷èï éåúø, ëâåï áôúéçú "çìåï" âøéãà.
ø' éäåùò åì÷ ë"õ (ôåìéï, äîàä äè"æ), áòì äôéøåù ñî"ò [=ñôø îàéøú òéðééí] ìùåìçï òøåê, îòéø ùìãòú äîçîéøéí, äåà äãéï âí àí åéúø äúåáò ùðôâò òì ôøèéåúå áùòúå áîôåøù åìôðé òãéí. åäðéîå÷ ìëê äåà, ùìôé âéùä æå, äôâéòä áôøèéåú àéðä ø÷ îèøã ùäàãí îåñîê ìååúø òìéå, àìà éù áä îùåí àéñåø ùàéðå îåñîê ìååúø òìéå. ìùåï àçø: àéñåø äôâéòä áôøèéåú äåà ÷åâðèé, åàé àôùø ìäúðåú òìéå.
ìòåîú æàú, ãòú äî÷éìéí øåàä àú äôâéòä áôøèéåúå ùì àãí ëðæ÷ áìáã, îèøã, åëîå ëì ðæ÷, æëåúå ùì äðôâò ìäñëéí ìå. àîðí ëùäðæ÷ çîåø åáìúé ðñáì, éëåì äùëï ìçæåø áå îï äååéúåø, åìåîø: "ñáåø äééúé ì÷áì, åàé àôùé [=àéðé éëåì] ì÷áì".
î÷åø àôùøé ìäìëä æå äåà äîçìå÷ú áúìîåã6 áòðééï æä:
îòùä áàãí ùôúç çìåðå ìçöø äùåúôéï, åáà ìôðé ø' éùîòàì áø ø' éåñé. àîø ìå: äçæ÷ú áðé, äçæ÷ú [ùëéååï ùøàå äùëðéí, åìà îéçå, äøé ãéðí ëîé ùîçìå, åàéðí éëåìéí ìçæåø áäí]. åáà ìôðé ø' çééà. àîø ìå: éâòú åôúçú, éÀâò åñúåí [ùàó òì ôé ùìà îéçå äùëðéí, àéï äãáø îòéã ùäñëéîå îøàù]!7
éçñéåúä ùì äæëåú
áëì î÷åí ùéù äúðâùåú áéï àéðèøñ äéçéã ìàéðèøñ äøáéí, éù ìáçåï àú îéãú äôâéòä áëì àçã îäí åìðñåú ìîöåà àú äàéæåï äøàåé. åëê ôñ÷ äøîá"í:
àçã îï äùåúôéï ùáé÷ù ìôúåç ìå çìåï áúåê áéúå ìçöø, çáøå îòëá òìéå, îôðé ùîñúëì îîðå. åàí ôúç - éñúåí. åëï ìà éôúçå äùåúôéï áçöø ôúç ëðâã ôúç áéú àå çìåï ëðâã çìåï. àáì ôåúç àãí ìøùåú äøáéí ôúç ëðâã ôúç åçìåï ëðâã çìåï, îôðé ùàåîø ìå: äøéðé ëàçã îáðé øùåú äøáéí ùøåàéï àåúê.
äååé àåîø: æëåúå ùì äéçéã ìôøèéåú àéï áä ëãé ìùìåì îï äøáéí àú æëåúí ìäùúîù áøùåú äøáéí, àó òì ôé ùäí òåáøéí îåì çìåðå ùì äéçéã åôåâòéí áôøèéåúå áäëøç. áî÷øä æä, äàéðèøñ ùì äøáéí âåáø òì äàéðèøñ ùì äéçéã, åäéçéã öøéê ìäéùîø îôðé äéæ÷ øàééúí ùì äòåáøéí åùáéí. òåáãä æå äéà äîúéøä ìùëï ùîîåì ìôúåç "ôúç ëðâã ôúç åçìåï ëðâã çìåï". éçã òí æàú æëåúå ùì äùëï ùîîåì îñåéâú, ëôé ùîåñéó äøîá"í:
åàó òì ôé ëï ìà éôúç àãí çðåú ëðâã ôúç çöøå ùì çáøå, ùæä äéæ÷ ÷áåò úîéã. ùäøé áðé øùåú äøáéí òåáøéí åùáéí, åæä [áòì äçðåú] éåùá áçðåúå ëì äéåí åîáéè áçöø çáøå.
ìùåï àçø, äôâéòä äçåìôú áôøèéåúå ùì àãí äðâøîú òì éãé äòåáøéí åùáéí áøùåú äøáéí àéðä îöãé÷ä ôâéòä ÷áåòä áôøèéåúå òì éãé ùëðå òì éãé ôúéçú çðåú îåìå.
äëåì ëîðäâ äîãéðä
ëîå áúçåîéí àçøéí ùì äîùôè äòáøé8, "îðäâ äîãéðä" îäååä âåøí øá îùîòåú á÷áéòú äìëåú ùòðééðï àéñåø äôâéòä áôøèéåú. ëãé ùéäôåê ðåäâ (usage) îñåéí ì"îðäâ îãéðä" (general custom) áòì äùôòåú îùôèéåú, òìéå ìäéåú ðôåõ åî÷åáì áëì äîãéðä.
ø' éåí èåá öäìåï9 ôåñ÷ ùëàùø äçùù ìôâéòä áôøèéåú àéðå àìà çùù øçå÷, ðéúï ìñîåê òì îðäâ äî÷åí åìäúéø ôúéçú ôúçéí çãùéí äôåðéí ìøùåúå ùì äùëï. äåà îåñéó ëé áëì î÷åí ùéù ñô÷ áôéøåù äîðäâ, éù ìôøùå áàåôï ùúäéä ôâéòä ÷èðä ëëì äàôùø áöðòú äôøè. æàú, ìàåø äëìì äôøùðé ùëì ðåøîä äôåâòú áàçú îæëåéåú äéñåã, öøéëä ìäúôøù ôéøåù îöåîöí ëëì äàôùø. òé÷øåï æä òåìä âí á÷ðä àçã òí ò÷øåï äîéãúéåú ùð÷áò áñòéó 8 ìçå÷ éñåã: ëáåã äàãí åçéøåúå, åìôéå ëì ôâéòä áæëåéåú äéñåã öøéëä ìäéòùåú "áîéãä ùàéðä òåìä òì äðãøù".
åòí æàú, éù ñééâéí âí ì"îðäâ äîãéðä". ëê, ìãåâîä, ÷åáò ø' çééí çæ÷éä îãéðé, áòì "ùãé çîã"10 (àøõ-éùøàì, äîàä äé"è), ùàí "îðäâ çãù áà ìîãéðä", äñåúø áàåôï áøåø àú ääìëä, àôéìå ééñãåäå âãåìé òåìí, àéï ìäùâéç áå, åøàåé ìáèìå. îëàï ùøàåé ùéáåèì ëì îðäâ ùéù áå ôâéòä áòøê ëéáåã äôøèéåú.
áéîéí ääí - áæîï äæä
äàí äáéà ùéðåé àåøçåú äçééí åäáðééä äîåãøðéú ìúîåøä âí áîòøëú äãéðéí, ùòðééðä àéñåø äôâéòä áöðòú äôøè?
ãéåï îòðééï áùàìä æå îöåé áàçã îôñ÷é äãéï ùì áéú äãéï äàæåøé ìãéðé îîåðåú á÷øééú-àøáò11. ìãòú äøá é' àøéàì, ëåúá ôñ÷ äãéï, áéîéðå àéï î÷åí ìãéï "äéæ÷ øàééä" ëáòáø. ìùéèúå, îåúø äéåí ìôúåç "ôúç ëðâã ôúç", îëéååï ùôúçé äáúéí îåñúøéí áãøê ëìì òì éãé ãìúåú àå åéìåðåú, åàéï ëì "äéæ÷ øàééä". éúø òì ëï, îëéååï ùàîöòé äúàåøä äîåãøðééí îàôùøéí ëéåí ìäàéø àú äáéú áàîöòåú çùîì, àéï òåã çùéáåú ëä âãåìä ìçìåï äôúåç, åðéúï ìîöåà àú äàéæåï äøàåé áéï äùîéøä òì äôøèéåú ìáéï îúï çåôù ìáòì äðëñ ìúëðï àú ôúçéå ëøöåðå, ììà äçìú àéñåø âåøó åîåçìè òì ôúéçú ôúç îëì ñåâ ùäåà. îñéáä æå, éù úå÷ó âí ìäñëîä ùðéúðä òì éãé àãí ìùëðå ìôúåç ôúçéí á÷éøåú äñîåëéí ìáéúå. áãøê ãåîä äìê âí äøá ù' ååàæðø12, àá"ã æëøåï îàéø ááðé-áø÷, ù÷áò ëé äò÷øåðåú ù÷áòå çæ"ì ìòðééï àéñåø äôâéòä áôøèéåú ùøéøéí å÷ééîéí, àê éù ìäúàéîí ìîöéàåú ùì éîéðå. âéùä ðåñôú äöéò ø' àáøäí éùòéäå ÷øìéõ - äçæåï àé"ù (àøõ-éùøàì, äîàä äë'), åìôéä àéï ùåí àéñåø áéîéðå ìôúåç çìåðåú ìçöø, îëéååï ùáðéâåã ìòáø, äçöø áéîéðå àéðä îùîùú ìôòåìåú ùéù áäï öðòú äôøè.
ñåó ãáø
òÆ÷øåï "îä èáå àäìéê éò÷á, îùëðåúéê éùøàì", ùéñåãå áùéøú áìòí, ðúï äùøàä ìòéâåï äàéñåø ùì ôâéòä áöðòú äôøè åàéñåø äôâéòä áôøèéåú áîùôè äòáøé. ãåø ãåø åãåøùéå, ãåø ãåø åîðäâéå, àéîõ òé÷øåï æä åäúàéîå ìîöéàåú çééå. òé÷øåï æä äôê ìîòéï "ò÷øåï-òì", ùæëåéåú àçøåú ðãçåú îôðéå, àê æàú úåê îöéàú äàéæåï äøàåé áéðéäí. áòé÷øå ùì ãáø, ñåîê òöîå òé÷øåï æä òì ëáåã äàãí åëéáåã ôøèéåúå. äùîéøä òì àìä, ñåôä ùúáéà òîä éöéøúä ùì çáøä áøéàä éåúø, èåáä éåúø - çáøä äîëáãú àú ôøèéåúí ùì çáøéä, åùåîøú òìéä, ëãáøé áìòí òì áðé éùøàì, "îä èáå àäìéê éò÷á, îùëðåúéê éùøàì", àê áã ááã ãåìä åîù÷ä îúåøúä ìàçøéí, "ëðçìéí ðèéå, ëâðåú òìé ðäø, ëàÂäìéí ðèò ä', ëàøæéí òìé îéí".
äòøåú:
* òå"ã àìéäå ìéôùéõ, éøåùìéí.
1. øàä ìãåâîä, øù"é, ùí.
2. áâ"ö 2481/93, ãééï ð' åéì÷ åàç', ô"ã îç(2) 456.
3. øùá"í, ááà áúøà ðè ò"á, ã"ä "ìà éôúç".
4. øî"à, çåùï îùôè, ñéîï ÷ðã, ñòéó â. åøàä ñéëåí îôåøè ùì äùéèåú äùåðåú á"áéú éåñó" òì ñôø äèåøéí, ùí.
5. ä"ôúç" îùîù áúìîåã ëàá èéôåñ ìäéæ÷ øàééä çîåø åîåáä÷, åàéìå ä"çìåï" îùîù ëàá èéôåñ ìäéæ÷ øàééä ÷ì áéçñ.
6. ááà áúøà ðè ò"á.
7. åøàä, øùá"í, ùí, äîöîöí àú îùîòåú ãáøé ø' çééà. ìôé ôéøåùå, ø' çééà îñëéí ùàí ùú÷å äùëðéí ùìåù ùðéí, ôåúç äçìåï éäéä ðàîï àí éèòï ùôúç àú äçìåï áùòúå áäñëîú ùëðéå. ìäáðú ãáøéå éù ìäæëéø ùìôé äîùôè äòáøé, äðåäâ îðäâ áòìéí áî÷ø÷òéï åàéï òìéå òåøøéï áîùê ùìåù ùðéí, ðàîï ëùäåà èåòï ùøëù àú æëåéåúéå áî÷ø÷òéï ëãéï.
8. øàå: î' àìåï, äîùôè äòáøé (îäãåøä ùìéùéú, éøåùìéí úùî"ç), òî' 767 - 713.
9. ùå"ú îäøéè"õ, ñéîï øðâ.
10. ùãé çîã, îòøëú î"í, ëìì ìç.
11. ôñ÷ äãéï ðãôñ áñôøå ùì äøá é' àøéàì (äéåí ãééï áéú äãéï äøáðé äàæåøé áöôú), úåøú äîùôè (÷øééú-àøáò úùð"å), òî' 168 - 167.
12. äøá ù' äìåé ååàæðø, îáéú äìåé, çì÷ æ, òî' ðá.
åáîùôè äîãéðä
àìéäå ìéôùéõ*
òåøëéí: àáéòã äëäï, îéëàì åéâåãä
òøéëä ìùåðéú: éçéàì ÷àøä
òøéëä ìùåðéú: éçéàì ÷àøä
|
îä èåáå àåäìéê éò÷á |
"åéùà áìòí àú òéðéå, åéøà àú éùøàì ùÑÊëï ìùáèéå... åéùà îùìå åéàîø... îä èáå àäìéê éò÷á, îùëðåúéê éùøàì" (áîãáø ëã, ä).
|
|
äî÷øà àéðå îáàø ìðå îä èòí "èåáå" àåäìéäí ùì éùøàì áòéðé áìòí. àú ùäçñéø äî÷øà, îîìàéí îãøùé çæ"ì åôøùðé äî÷øà: "îä èáå - òì ùøàä ôúçéäí, ùàéðï îëååðéí æä îåì æä"1. ùáçí ùì éùøàì áòéðé áì÷ îúáèà àôåà áùîéøúí òì äæëåú ìôøèéåú.
ëéãåò, òé÷øåï æä îöà áéèåé áëîä åëîä çå÷éí. ëê, ìãåâîä, ÷åáò ñòéó 7(à) ìçå÷ éñåã: ëáåã äàãí åçéøåúå: "ëì àãí æëàé ìôøèéåú åìöðòú çééå". åîåñéó òìéå ñòéó 1 ìçå÷ äâðú äôøèéåú, äúùî"à - 1981, ä÷åáò ìàîåø: "ìà éôâò àãí áôøèéåú ùì æåìúå ììà äñëîúå". îäå úçåí îøçá ôøèéåúå ùì àãí? îäå äàéæåï äøàåé áéï òé÷øåï æä ìáéï ò÷øåðåú éñåã àçøéí? ëôé ùð÷áò ôòîéí øáåú, æëåéåú äéñåã àéðï æëåéåú îåçìèåú, åëì àçú îäï öøéëä ìäéáçï ìàåøï ùì äæëåéåú äàçøåú. ëê, ìãåâîä, ð÷áò áôñ"ã ãééï ð' åéì÷2 ëé çåôù äáéèåé àéðå òøê îåçìè, åæëåúå ùì àéù öéáåø ìôøèéåú âåáøú òìéå ìòúéí. ìëï, àéï ìòøåê äôâðä áñîåê îîù ìáéúå ùì àéù öéáåø àìà ø÷ áøéçå÷ î÷åí. áôñ÷ ãéï æä, äñúîê äùåôè ù' ìåéï (ëúåàøå àæ) òì òîãú äîùôè äàîøé÷àé, åìôéä äàéæåï ùáéï äæëåú ìôøèéåú åìçééí ùìååéí ìáéï çåôù ääôâðä äåà àéæåï àðëé: àéï îãåáø áæëåéåú ùååú îòîã àìà áæëåú àçú - æëåú äôøèéåú, äâåáøú òì øòåúä - çéøåú ääôâðä, åæàú àó ëùääôâðä äéà ù÷èä. äååé àåîø: òÆ÷øåï äùîéøä òì äôøèéåú äåà ò÷øåï-òì ãåîéððèé áéçñ ìò÷øåðåú åòøëé îùôè àçøéí. äéæ÷ øàééä |
ìà éôúç ìçöø äùåúôéï ôúç ëðâã ôúç åçìåï ëðâã çìåï. äéä [ôúçå àå çìåðå] ÷èï - ìà éòùðå âãåì; àçã - ìà éòùðå ùðééí (îñëú ááà áúøà, ôø÷ â, îùðäæ)
|
|
äúìîåã ùåàì:
|
îðäðé îéìé [=äéëï î÷åøí ùì ãáøéí àìä]? àîø øáé éåçðï, ãàîø ÷øà [=äôñå÷]: 'åéùà áìòí àú òéðéå åéøà àú éùøàì ùëï ìùáèéå'. îä øàä? øàä ùàéï ôúçé àåäìéäï îëååðéï æä ìæä. àîø: øàåééí äììå ùúùøä òìéäí ùëéðä (ááà áúøà ñ ò"à).
|
|
åäñáéø äøùá"í3 áôéøåùå ìúìîåã ùàéñåø ôúéçú ôúç çãù äôåðä ìçöøå ùì çáøå (àå àôéìå ìçöø äîùåúôú ìùðéäí) áà ìîðåò "äéæ÷ øàééä", ëìåîø ôâéòä áöðòú äôøè ùì äæåìú. îï äîùðä òåìä ùäôâéòä áôøèéåú äðâøîú ëúåöàä îôúéçú çìåï ìçöø äîùåúôú àéðä ðæ÷ îåçìè àìà ø÷ ðæ÷ éçñé. æå äñéáä ùàéï ãøéùä ìñúåí çìåï ÷ééí, àó àí äéä âãåì, àìà ðàñø ø÷ ìôúåç çìåï àå ìäâãéìå. àí äçìåï äéä ÷ééí òåã ìôðé ùäâéòå ùëðéí ìî÷åí, àéï äùëðéí éëåìéí ìäëøéç àú áòì äçìåï ìùðåú àú îöáå ìøòä, àìà òìéäí ìäéùîø îôðé äôâéòä áôøèéåúí, åëôé ùîñëí äøîá"í àú ääìëä:
|
îé ùäéä ìå çìåï áëåúìå, åáà çáøå åòùä çöø áöãå, àéðå éëåì ìåîø ìáòì äçìåï: ñúåí çìåï æä, ëãé ùìà úáéè áé, ùäøé äçæé÷ [áòì äçìåï] áäéæ÷ æä (øîá"í, äìëåú ùëðéí, ôø÷ æ, äìëä à).
|
|
ðùàìú äùàìä, îä ãéðå ùì àãí ùôúç çìåï ùìà ëãéï, áðéâåã ìäåøàåú äçå÷, àê ùëðéå ìà îéçå áéãå: äàí äòáøééï ÷åðä âí äåà "çæ÷ä" áçìåï åùëðéå îðåòéí îìäòìåú èòðåú ðâãå âí áòúéã?
áùàìä æå ðçì÷å çëîé äîùôè äòáøé. äã ìùúé äùéèåú äòé÷øéåú áãéï æä îöàðå áäâäåúéå ùì äøî"à, ø' îùä àéñøìéù4 (ôåìéï, äîàä äè"æ) ì"ùåìçï òøåê". ìôé âéùä àçú, ä"äúééùðåú" å"úåøú ääùú÷" àéðï çìåú áî÷øéí ùì ôâéòä áôøèéåú ùìà ëãéï, åìëï áëì ùìá - àôéìå ìàçø ëîä ùðéí - éåëì äðéæå÷ ìúáåò àú äñøú äîôâò. ìôé âéùä ùðééä, éù ìäáçéï áùéòåø äôâéòä áôøèéåú: ëàùø îãåáø áôâéòä øáúé, çîåøä áäé÷ôä, ëâåï ôúéçú "ôúç"5 - ìà çìéí ãéðé ääúééùðåú åãéðé ääùú÷. ìà ëï ëùäé÷ó äðæ÷ ÷èï éåúø, ëâåï áôúéçú "çìåï" âøéãà. ø' éäåùò åì÷ ë"õ (ôåìéï, äîàä äè"æ), áòì äôéøåù ñî"ò [=ñôø îàéøú òéðééí] ìùåìçï òøåê, îòéø ùìãòú äîçîéøéí, äåà äãéï âí àí åéúø äúåáò ùðôâò òì ôøèéåúå áùòúå áîôåøù åìôðé òãéí. åäðéîå÷ ìëê äåà, ùìôé âéùä æå, äôâéòä áôøèéåú àéðä ø÷ îèøã ùäàãí îåñîê ìååúø òìéå, àìà éù áä îùåí àéñåø ùàéðå îåñîê ìååúø òìéå. ìùåï àçø: àéñåø äôâéòä áôøèéåú äåà ÷åâðèé, åàé àôùø ìäúðåú òìéå. ìòåîú æàú, ãòú äî÷éìéí øåàä àú äôâéòä áôøèéåúå ùì àãí ëðæ÷ áìáã, îèøã, åëîå ëì ðæ÷, æëåúå ùì äðôâò ìäñëéí ìå. àîðí ëùäðæ÷ çîåø åáìúé ðñáì, éëåì äùëï ìçæåø áå îï äååéúåø, åìåîø: "ñáåø äééúé ì÷áì, åàé àôùé [=àéðé éëåì] ì÷áì". î÷åø àôùøé ìäìëä æå äåà äîçìå÷ú áúìîåã6 áòðééï æä: |
îòùä áàãí ùôúç çìåðå ìçöø äùåúôéï, åáà ìôðé ø' éùîòàì áø ø' éåñé. àîø ìå: äçæ÷ú áðé, äçæ÷ú [ùëéååï ùøàå äùëðéí, åìà îéçå, äøé ãéðí ëîé ùîçìå, åàéðí éëåìéí ìçæåø áäí]. åáà ìôðé ø' çééà. àîø ìå: éâòú åôúçú, éÀâò åñúåí [ùàó òì ôé ùìà îéçå äùëðéí, àéï äãáø îòéã ùäñëéîå îøàù]!7
|
|
éçñéåúä ùì äæëåú |
àçã îï äùåúôéï ùáé÷ù ìôúåç ìå çìåï áúåê áéúå ìçöø, çáøå îòëá òìéå, îôðé ùîñúëì îîðå. åàí ôúç - éñúåí. åëï ìà éôúçå äùåúôéï áçöø ôúç ëðâã ôúç áéú àå çìåï ëðâã çìåï. àáì ôåúç àãí ìøùåú äøáéí ôúç ëðâã ôúç åçìåï ëðâã çìåï, îôðé ùàåîø ìå: äøéðé ëàçã îáðé øùåú äøáéí ùøåàéï àåúê.
|
|
äååé àåîø: æëåúå ùì äéçéã ìôøèéåú àéï áä ëãé ìùìåì îï äøáéí àú æëåúí ìäùúîù áøùåú äøáéí, àó òì ôé ùäí òåáøéí îåì çìåðå ùì äéçéã åôåâòéí áôøèéåúå áäëøç. áî÷øä æä, äàéðèøñ ùì äøáéí âåáø òì äàéðèøñ ùì äéçéã, åäéçéã öøéê ìäéùîø îôðé äéæ÷ øàééúí ùì äòåáøéí åùáéí. òåáãä æå äéà äîúéøä ìùëï ùîîåì ìôúåç "ôúç ëðâã ôúç åçìåï ëðâã çìåï". éçã òí æàú æëåúå ùì äùëï ùîîåì îñåéâú, ëôé ùîåñéó äøîá"í:
|
åàó òì ôé ëï ìà éôúç àãí çðåú ëðâã ôúç çöøå ùì çáøå, ùæä äéæ÷ ÷áåò úîéã. ùäøé áðé øùåú äøáéí òåáøéí åùáéí, åæä [áòì äçðåú] éåùá áçðåúå ëì äéåí åîáéè áçöø çáøå.
|
|
ìùåï àçø, äôâéòä äçåìôú áôøèéåúå ùì àãí äðâøîú òì éãé äòåáøéí åùáéí áøùåú äøáéí àéðä îöãé÷ä ôâéòä ÷áåòä áôøèéåúå òì éãé ùëðå òì éãé ôúéçú çðåú îåìå.
äëåì ëîðäâ äîãéðä ø' éåí èåá öäìåï9 ôåñ÷ ùëàùø äçùù ìôâéòä áôøèéåú àéðå àìà çùù øçå÷, ðéúï ìñîåê òì îðäâ äî÷åí åìäúéø ôúéçú ôúçéí çãùéí äôåðéí ìøùåúå ùì äùëï. äåà îåñéó ëé áëì î÷åí ùéù ñô÷ áôéøåù äîðäâ, éù ìôøùå áàåôï ùúäéä ôâéòä ÷èðä ëëì äàôùø áöðòú äôøè. æàú, ìàåø äëìì äôøùðé ùëì ðåøîä äôåâòú áàçú îæëåéåú äéñåã, öøéëä ìäúôøù ôéøåù îöåîöí ëëì äàôùø. òé÷øåï æä òåìä âí á÷ðä àçã òí ò÷øåï äîéãúéåú ùð÷áò áñòéó 8 ìçå÷ éñåã: ëáåã äàãí åçéøåúå, åìôéå ëì ôâéòä áæëåéåú äéñåã öøéëä ìäéòùåú "áîéãä ùàéðä òåìä òì äðãøù". åòí æàú, éù ñééâéí âí ì"îðäâ äîãéðä". ëê, ìãåâîä, ÷åáò ø' çééí çæ÷éä îãéðé, áòì "ùãé çîã"10 (àøõ-éùøàì, äîàä äé"è), ùàí "îðäâ çãù áà ìîãéðä", äñåúø áàåôï áøåø àú ääìëä, àôéìå ééñãåäå âãåìé òåìí, àéï ìäùâéç áå, åøàåé ìáèìå. îëàï ùøàåé ùéáåèì ëì îðäâ ùéù áå ôâéòä áòøê ëéáåã äôøèéåú. áéîéí ääí - áæîï äæä ãéåï îòðééï áùàìä æå îöåé áàçã îôñ÷é äãéï ùì áéú äãéï äàæåøé ìãéðé îîåðåú á÷øééú-àøáò11. ìãòú äøá é' àøéàì, ëåúá ôñ÷ äãéï, áéîéðå àéï î÷åí ìãéï "äéæ÷ øàééä" ëáòáø. ìùéèúå, îåúø äéåí ìôúåç "ôúç ëðâã ôúç", îëéååï ùôúçé äáúéí îåñúøéí áãøê ëìì òì éãé ãìúåú àå åéìåðåú, åàéï ëì "äéæ÷ øàééä". éúø òì ëï, îëéååï ùàîöòé äúàåøä äîåãøðééí îàôùøéí ëéåí ìäàéø àú äáéú áàîöòåú çùîì, àéï òåã çùéáåú ëä âãåìä ìçìåï äôúåç, åðéúï ìîöåà àú äàéæåï äøàåé áéï äùîéøä òì äôøèéåú ìáéï îúï çåôù ìáòì äðëñ ìúëðï àú ôúçéå ëøöåðå, ììà äçìú àéñåø âåøó åîåçìè òì ôúéçú ôúç îëì ñåâ ùäåà. îñéáä æå, éù úå÷ó âí ìäñëîä ùðéúðä òì éãé àãí ìùëðå ìôúåç ôúçéí á÷éøåú äñîåëéí ìáéúå. áãøê ãåîä äìê âí äøá ù' ååàæðø12, àá"ã æëøåï îàéø ááðé-áø÷, ù÷áò ëé äò÷øåðåú ù÷áòå çæ"ì ìòðééï àéñåø äôâéòä áôøèéåú ùøéøéí å÷ééîéí, àê éù ìäúàéîí ìîöéàåú ùì éîéðå. âéùä ðåñôú äöéò ø' àáøäí éùòéäå ÷øìéõ - äçæåï àé"ù (àøõ-éùøàì, äîàä äë'), åìôéä àéï ùåí àéñåø áéîéðå ìôúåç çìåðåú ìçöø, îëéååï ùáðéâåã ìòáø, äçöø áéîéðå àéðä îùîùú ìôòåìåú ùéù áäï öðòú äôøè. ñåó ãáø |
äòøåú:* òå"ã àìéäå ìéôùéõ, éøåùìéí. 1. øàä ìãåâîä, øù"é, ùí. 2. áâ"ö 2481/93, ãééï ð' åéì÷ åàç', ô"ã îç(2) 456. 3. øùá"í, ááà áúøà ðè ò"á, ã"ä "ìà éôúç". 4. øî"à, çåùï îùôè, ñéîï ÷ðã, ñòéó â. åøàä ñéëåí îôåøè ùì äùéèåú äùåðåú á"áéú éåñó" òì ñôø äèåøéí, ùí. 5. ä"ôúç" îùîù áúìîåã ëàá èéôåñ ìäéæ÷ øàééä çîåø åîåáä÷, åàéìå ä"çìåï" îùîù ëàá èéôåñ ìäéæ÷ øàééä ÷ì áéçñ. 6. ááà áúøà ðè ò"á. 7. åøàä, øùá"í, ùí, äîöîöí àú îùîòåú ãáøé ø' çééà. ìôé ôéøåùå, ø' çééà îñëéí ùàí ùú÷å äùëðéí ùìåù ùðéí, ôåúç äçìåï éäéä ðàîï àí éèòï ùôúç àú äçìåï áùòúå áäñëîú ùëðéå. ìäáðú ãáøéå éù ìäæëéø ùìôé äîùôè äòáøé, äðåäâ îðäâ áòìéí áî÷ø÷òéï åàéï òìéå òåøøéï áîùê ùìåù ùðéí, ðàîï ëùäåà èåòï ùøëù àú æëåéåúéå áî÷ø÷òéï ëãéï. 8. øàå: î' àìåï, äîùôè äòáøé (îäãåøä ùìéùéú, éøåùìéí úùî"ç), òî' 767 - 713. 9. ùå"ú îäøéè"õ, ñéîï øðâ. 10. ùãé çîã, îòøëú î"í, ëìì ìç. 11. ôñ÷ äãéï ðãôñ áñôøå ùì äøá é' àøéàì (äéåí ãééï áéú äãéï äøáðé äàæåøé áöôú), úåøú äîùôè (÷øééú-àøáò úùð"å), òî' 168 - 167. 12. äøá ù' äìåé ååàæðø, îáéú äìåé, çì÷ æ, òî' ðá. |